Droogstand bij koeien

De droogstand is een kwetsbare periode voor de koe. Vele fysiologische veranderingen brengen veel risico’s met zich mee voor de gezondheid, de vruchtbaarheid en de toekomstige productie van jouw melkvee. Ze verdienen daarom jouw extra aandacht. Een goed droogstandsmanagement zorgt voor een probleemloze opstart van jouw koeien. 

Duur droogstand

Uit verschillende wetenschappelijke studies komt naar voren dat de ideale lengte van de droogstand ongeveer 6 tot 8 weken bedraagt. Wanneer je de droogstandslengte van 6 naar 8 weken zou veranderen, zorgt dit voor een toename van de melkproductie in de volgende lactatie. Daarenboven zorg je dan voor een beter herstel en verdere ontwikkeling van het uierweefsel. Kies je toch voor een kortere droogstandsperiode of zelfs geen omwille van bv. het niet willen droogzetten van nog hoogproductieve koeien, dan zal dit resulteren in een lagere melkproductie in de daaropvolgende lactatie. Je mag natuurlijk niet vergeten dat deze koeien een extra melkproductie hebben voor het kalven en dat de kans op problemen na kalven, afneemt.
Wat voor jouw bedrijf de ideale droogstandslengte is, hangt ook af van de rest van je droogstandsmanagement.

Rantsoen droogstand

Normen

Een koe in droogstand heeft een andere voederbehoefte dan een koe in lactatie. Zo moet o.a. de energiedichtheid verlaagd worden bij het begin van de droogstand om vervetting in de droogstand te vermijden maar moet deze weer opgetrokken worden in de laatste 2 weken voor kalven om slepende melkziekte te vermijden. Belangrijk blijft het echter dat de DS-opname van jouw koeien hoog blijft. Daarnaast verdienen de mineralen en vitaminen ook extra aandacht om problemen bij kalven te vermijden.

Mineralen en vitaminen

Calciummetabolisme

Wanneer bij 1 van jouw droogstaande koeien het calciumgehalte in het bloed te laag wordt, stijgt de productie van het parathyreoïdhormoon (PTH) in de bijschildklier. Voor de aanmaak van dit hormoon is er voldoende magnesium nodig. Vervolgens wordt vitamine D3 in de lever en in de nieren door PTH omgezet in zijn actieve vorm (Calcitriol).

Deze actieve vorm van vitamine D3 zorgt voor:

• Vrijstelling van calcium uit de botten
• Minder uitscheiding van calcium via urine
• Verhoging van de calciumopname in de darmen

Mineralen die het calciummetabolisme negatief beïnvloeden zijn:

• Kalium: remt de opname van magnesium
• Fosfor: verlaagt de omzetting van vitamine D3 in zijn actieve vorm
   

Kation-anionbalans (KAB)

Naast voldoende mineralen en vitaminen speelt ook de KAB een belangrijke rol op het calciummetabolisme. Dit is de balans tussen positief geladen ionen, de kationen natrium en kalium en de negatief geladen ionen, de anionen chloor en zwavel.

Wanneer je weet dat een te hoge KAB ervoor zorgt dat het PTH niet meer goed werkt, zijn voeders met laag aandeel Na en K en een hoog aandeel Cl en S te verkiezen. De KAB kan verder verlaagt worden door het toevoegen van anionische zouten aan het rantsoen.

In onderstaande tabel kan je de gemiddelde KAB van enkele voeders die in de droogstand gebruikt worden, terugvinden.

Conclusie: Wil je het calciummetabolisme van jouw dieren optimaal ondersteunen? Vermijdt dan een rantsoen met te veel calcium. Wanneer je te veel calcium geeft, wordt het calciummetabolisme lui. Bij kalven neemt de behoefte van de koe naar calcium toe en komt de vrijstelling van calcium te traag op gang waardoor de typische problemen ten gevolgen van hypocalcemie  zoals kalfziekte, opblijven van de nageboorte en lebmaagdraaiing optreden. Daarnaast geef je best extra vitamine D3 en magnesium. De KAB hou je zo laag mogelijk.
 

Droogstandsrantsoen in de praktijk

Indien mogelijk verdeel je de droogstaande koeien op in 2 groepen (far-off en close-up) waarbij de lengte van de far-off en close-up respectievelijk 4 en 2 weken zijn wanneer je zou kiezen voor een 6 weken durende droogstand.

Afhankelijk van de uitslag van je analyses van je mais- en graskuil kan onderstaand voorbeeldrantsoen aangepast worden wanneer je werkt met 2 groepen.

Far-off:

• ±6 kg DS maiskuil ≈ 18 kg maiskuil
• ±3 kg DS graskuil ≈ 6 kg graskuil
• 3 kg stro
• 0,5 kg sojaschroot
• 100 gram Herbamin-dry

Close-up:

• Zelfde rantsoen als in de far-off
• +2 kg transitiemengsel

Vaak zal je groep droogstaande koeien te klein zijn om praktisch met 2 groepen te werken. Dan kies je best voor 1 groep met een rantsoen met een iets hogere VEM/DS voor de hele droogstand dan in de far-off groep. Belangrijk blijft het om de drogestofopname en de mineralen op te volgen.

Problemen bij kalven

Vruchtbaarheid in de droogstand

In de droogstand is vooral de close-up periode belangrijk voor de vruchtbaarheid.
De ontwikkeling van de primordiale follikel naar een rijpe follikel duurt ongeveer 60-80 dagen.
De follikel die je wil gaan insemineren in de eerste maanden van de lactatie vindt zodus haar oorsprong in de droogstand.

Voor een goede follikelkwaliteit:

• Verhoog je de energiedichtheid -> goede rijping van de follikel
• Geef je antioxidanten (vitamine E, selenium,…) -> bescherming tegen oxidatie, verhogen van de weerstand
• Geef je een hoge dosis choline -> gezonde lever en optimaal metabolisme
• Verhoog je  B-caroteen -> goede bronst en behoud van de dracht